£1.1 miliwn ar gyfer clwstwr diwydiannol Gogledd-ddwyrain Cymru — wedi’i alluogi gan gyllid newydd gan Innovate UK

Heddiw (30 Ionawr) mae Diwydiant Sero Net Cymru wedi cyhoeddi cyfanswm cyllid o £1.1 miliwn i ddatblygu uwchgynllun newydd ar gyfer datgarboneiddio rhanbarth diwydiannol Gogledd-ddwyrain Cymru.

Bydd y prosiect yn dechrau yn 2024 gyda diolch i £711k o gyllid sydd newydd ei ddyfarnu gan Innovate UK sy’n rhan o Ymchwil ac Arloesi yn y DU (UKRI) — gan gefnogi buddsoddiad presennol o £389k drwy ddiwydiant yn y rhanbarth.

Mae cyllid UKRI wedi’i ddyfarnu o dan gystadleuaeth Cynllun Datgarboneiddio Diwydiannol Lleol (LIDP) Adran Diogelwch Ynni a Sero Net Llywodraeth y DU—sy’n cefnogi datblygu cynlluniau datgarboneiddio ar gyfer clystyrau diwydiannol lleol.

I’w ddatblygu gan NZIW ar y cyd â nifer o bartneriaid rhanbarthol — gan gynnwys Wales & West Utilities, Prifysgol Bangor, Uniper, Systemau Ynni Sero Net a SP Energy Networks — bydd cynllun Datgarboneiddio Diwydiannol Gogledd-ddwyrain Cymru (NEW-ID) yn gweld ffurfio clwstwr diwydiannol rhanbarthol swyddogol, a fydd yn ei dro, yn darparu llinell sylfaen ar gyfer cyflymu ymateb Gogledd-ddwyrain Cymru i’r argyfwng hinsawdd.

Dangoswyd bod y clwstwr, sy’n cynnwys Hybiau Twf Glân Glannau Dyfrdwy a Wrecsam, yn cyfrannu tua 2 filiwn tunnell o allyriadau nwyon tŷ gwydr diwydiannol tuag at ôl troed carbon Cymru.

I fynd i’r afael â hyn, bydd y partneriaid yn dechrau’r prosiect drwy nodi’r mesurau datgarboneiddio diwydiannol gofynnol yn y clwstwr – cyn llunio cynllun cyflawni cynhwysfawr ar gyfer gostyngiadau GHG sylweddol erbyn 2030 a datgarboneiddio llawn erbyn 2050.

Bydd y cynllun yn nodi’r camau sydd eu hangen i reoli’r clwstwr yn gadarn, a fydd yn galluogi llwybrau ar gyfer cynyddu’r cydweithio rhwng sefydliadau lleol; cryfhau sgiliau cynllunio datgarboneiddio; a datblygu strwythurau sefydliadol yn Hybiau Twf Glân Glannau Dyfrdwy a Wrecsam.

Bydd yn cefnogi gwaith sydd eisoes yn cael ei wneud yn yr Hybiau Twf Glân — gan ddefnyddio’r hyn a ddysgwyd o ddatblygu seilwaith trydan sy’n cael ei weithredu gan SP Energy Networks a’r potensial ar gyfer seilwaith hydrogen newydd a’r rhai sydd wedi’u haddasu sydd wedi cael eu datblygu gan Wales and West Utilities.

Yn ychwanegol, bydd yn adeiladu ar waith Fforwm Datgarboneiddio Glannau Dyfrdwy* a grŵp Cyflawni Carbon Sero Wrecsam, gan ddysgu gwersi gan gyfranogwyr eraill y prosiect.

Er enghraifft, prosiect Sero Net Gogledd-orllewin Lloegr a Chlwstwr Diwydiannol De Cymru (SWIC) — sydd wedi addasu methodolegau datgarboneiddio i gyd-fynd â theithiau sero net Gogledd-orllewin Lloegr a De Cymru.

Bydd NEW-ID hefyd yn cyd-fynd â’r seilwaith hydrogen, dal a storio carbon sy’n cael ei ddatblygu gan brosiect Gogledd-orllewin HyNet fel rhan o Glwstwr Sero Net Gogledd-orllewin cyfagos; a bydd yn ystyried Cynlluniau Ynni Ardal Leol Cyngor Sir y Fflint a Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam — i gynhyrchu un weledigaeth gydlynol ar gyfer cyflawni Gogledd-ddwyrain Cymru gwyrddach.

Mae’r prosiect wedi cael cryn ddiddordeb gan y gymuned ddiwydiannol leol, gyda sefydliadau – o amrywiaeth eang o sectorau, gan gynnwys awyrofod, modurol, fferyllol a bwyd a diod – yn barod ar gyfer cydweithio ar y prosiect NEW-ID.

Dywedodd Ben Burggraaf, Prif Swyddog Gweithredol Diwydiant Sero Net Cymru: “Mae cyhoeddiad heddiw ynghylch cyllid yn gam i’w groesawu i’r cyfeiriad cywir ar gyfer taith Diwydiant Cymru tuag at sero net. Bydd yn caniatáu i’r rhanbarth barhau i ffynnu ar flaen y gad yn ddiwydiannol yn y DU, gyda chymorth technolegau carbon isel – i gyd ar yr un pryd ag agor amrywiaeth o gyfleoedd sgiliau a chyflogaeth.

“Rydym yn edrych ymlaen at gefnogi’r Cynllun NEW-ID a fydd, yn ei dro, yn ein cefnogi yn ein cenhadaeth i rymuso busnesau i greu dyfodol gwyrddach. Yn ychwanegol, rydym yn hyderus y bydd dysgu o brosiectau byw eraill – fel y gwaith gwych sy’n cael ei wneud gan SWIC, DDF a Sero Net Gogledd-orllewin – yn ein galluogi i fanteisio i’r eithaf ar botensial y Cynllun.”